Tổng quan về xơ vữa động mạch

A- A+

Xơ vữa động mạch là một trong những căn bệnh tim mạch phổ biến nhất, có thể ảnh hưởng đến tất cả các động mạch trong cơ thể nhưng thường gặp nhất là xơ vữa động mạch vành tim. Đây được biết đến là kẻ giết người số một trên toàn thế giới, ước tính có tới khoảng 60 triệu người chết mỗi năm vì căn bệnh này. 

Xơ vữa động mạch là gì?

Xơ vữa động mạch là bệnh lý đặc trưng bởi sự tích tụ của các mảng bám ở trên thành động mạch - mạch máu làm nhiệm vụ mang máu giàu oxy đến nuôi tim và tất cả các cơ quan khác trong cơ thể. Khi các mảng xơ vữa phát triển dày lên theo thời gian, sẽ làm thu hẹp lòng mạch và hạn chế lưu lượng máu tới nuôi dưỡng các cơ quan. Điều này có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng như nhồi máu cơ tim, đột quỵ và tử vong.

Xơ vữa động mạch

Xơ vữa động mạch là sự tích tụ của các mảng bám trên thành động mạch, làm giảm lưu lượng máu tới nuôi dưỡng các cơ quan

Nguyên nhân của bệnh xơ vữa động mạch

Mảng cholesterol bám dính vào thành mạch máu và gây chít hẹp mạch máu

Mảng cholesterol bám dính vào thành mạch máu và gây chít hẹp mạch máu

Các nghiên cứu cho thấy, quá trình xơ vữa mạch có tiến triển rất chậm và phải mất rất nhiều năm sau đó bệnh mới có biểu hiện rõ rệt. Quá trình này được kích hoạt khi lớp nội mạc mạch máu – lớp lót ở bên trong thành động mạch bị tổn thương bởi một số yếu tố nguy cơ chẳng hạn như:

  • Bệnh tăng huyết áp
  • Bệnh mỡ máu cao (cholesterol cao hoặc triglyceride cao)
  • Hút thuốc lá chủ động hoặc thụ động
  • Bệnh béo phì
  • Bệnh đái tháo đường
  • Gia đình có người thân mắc bệnh tim
  • Ăn uống không lành mạnh và lười vận động
  • Các bệnh viêm mạn tính như viêm khớp, lupus hoặc nhiễm trùng, viêm mạn tính không rõ nguyên nhân.

Sự tổn thương của lớp nội mạc mạch máu tạo tiền đề cho cholesterol, canxi cùng một số thành phần khác trong máu lắng đọng và hình thành nên các mảng xơ vữa. Chúng làm thay đổi cấu trúc của thành mạch máu, khiến các mạch máu trở nên xơ cứng và mất tính đàn hồi.

Các mảng xơ vữa sau đó có thể bị nứt vỡ và bong ra, tiếp tục gây tổn thương lòng mạch. Đây là một quá trình tuần hoàn khiến tình trạng xơ vữa mạch ngày càng tăng nặng .

Các triệu chứng của bệnh xơ vữa động mạch

Bệnh xơ vữa động mạch tiến triển trong thời gian dài. Trong giai đoạn đầu, người bệnh thường không có triệu chứng hoặc có triệu chứng nhưng rất khó nhận ra. Chỉ khi các mảng xơ vữa phát triển khiến lòng động mạch bị thu hẹp đáng kể, làm giảm hẳn lưu lượng máu tới các cơ quan thì các triệu chứng mới bắt đầu xuất hiện rõ rệt.

Các triệu chứng cụ thể phụ thuộc vào vị trí động mạch bị xơ vữa:

  • Xơ vữa động mạch vành tim: Khi lưu lượng máu về tim không đủ, gây ra triệu chứng đau thắt ngực do thiếu máu cơ tim.
  • Nếu xơ vữa động mạch ở thận, người bệnh có thể bcao huyết áp hoặc suy thận.
  • Nếu xơ vữa động mạch xảy ra ở động mạch máu não, các dấu hiệu có thể nhận thấy là tê bì tay chân hoặc cảm giác yếu ớt vô lực, khó nói hoặc nói lắp, tạm thời mất thị lực ở một mắt, triệu chứng của đột quỵ nhẹ, cơn thiếu máu não thoáng qua. Nếu không được điều trị, bệnh có thể tiến triển thành một cơn tai biến mạch máu não.
  • Nếu xơ vữa động mạch ở chân, tay, người bệnh sẽ có các triệu chứng của bệnh động mạch ngoại vi, chẳng hạn như đau khi vận động.
  • Nếu xơ vữa động mạch ở thận, người bệnh có thể bị cao huyết áp hoặc suy thận.

Các biến chứng của xơ vữa động mạch

Các biến chứng của xơ vữa động mạch phụ thuộc vào vị trí động mạch bị tổn thương. Ví dụ:

  • Bệnh thận mạn tính: cũng là biến chứng nguy hiểm của xơ vữa động mạch thận.
  • Bệnh động mạch vành tim: có các biến chứng đau thắt ngực, nhồi máu cơ timsuy tim.
  • Bệnh động mạch cảnh não: gây biến chứng cơn thiếu máu não thoáng qua hoặc đột quỵ.
  • Bệnh động mạch ngoại biên: gây biến chứng hoại tử mô, giảm cảm giác ở các chi làm tăng nguy cơ chấn thương.
  • Phình mạch: là biến chứng nghiêm trọng có thể xảy ra ở bất kỳ phần động mạch nào của cơ thể. Nó có thể gây vỡ mạch máu, khiến người bệnh sẽ bị chảy máu trong nghiêm trọng và tử vong nhanh chóng do mất máu.

Điều trị bệnh xơ vữa động mạch

Người bệnh bị xơ vữa mạch vành nên lựa chọn những thực phẩm ít chất béo

Người bệnh bị xơ vữa mạch vành nên lựa chọn những thực phẩm ít chất béo

Người bệnh xơ vữa động mạch sẽ phải thay đổi lối sống, ăn một chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục thể thao thường xuyên, kết hợp với dùng thuốc theo chỉ định của bác sỹ hoặc phẫu thuật khi cần thiết.

Điều trị nội khoa (dùng thuốc)

Điều trị ngoại khoa (phẫu thuật)

  • Nong mạch và đặt stent là phương pháp luồn ống thông có bóng nong mạch ở đầu, từ động mạch bẹn hoặc tay lên động mạch bị xơ vữa để thông lòng mạch. Ống stent được đặt ở vị trí này để đảm bảo máu được lưu thông tốt hơn.
  • Phẫu thuật cắt bỏ nội mạc động mạch cảnh (endarterectomy) giúp loại bỏ phần nội mạc bị tổn thương, áp dụng cho bệnh nhân mắc xơ vữa động mạch cảnh.
  • Phẫu thuật bắc cầu cho dòng máu đi qua phần động mạch bị tắc bằng cách ghép một động mạch khỏe mạnh khác được lấy từ tay hoặc chân hoặc ngực của bệnh nhân.

Điều trị không dùng thuốc

Bệnh xơ vữa động mạch bản chất là một tình trạng viêm mạn tính trong cơ thể. Do đó, việc sử dụng các chất chống oxy hóa đóng một vai trò đặc biệt trong việc điều trị hiệu quả căn bệnh này. Vì vậy những loại dưỡng chất/ thực phẩm có khả năng chống oxy hóa mạnh rất tốt cho người bệnh xơ vữa động mạch chẳng hạn như lúa mạch, trà đen, cacao, dầu cá, dầu gan cá, tỏi, trà xanh, bột yến mạch…

Bạn cũng cần hạn chế những loại thực phẩm giàu cholesterol và các loại chất béo có hại như thịt bò, thịt lợn, mỡ, đồ ăn chiên rán,... Ngoài ra, bạn cũng nên tập luyện thể dục đều đặn và thực hành các kỹ thuật thư giãn như yoga, hít thở sâu giúp thư giãn tốt hơn. Đây cũng là những phương pháp căn bản giúp ngăn chặn và hạn chế sự phát triển của bệnh xơ vữa động mạch.

Xem thêm:

GS Phạm Gia Khải hướng dẫn cách chọn sản phẩm thảo dược tốt cho tim

Thuốc nam chữa bệnh suy tim - sự huyền bí của y học phương đông

Tham khảo: http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/arteriosclerosis-atherosclerosis/diagnosis-treatment/treatment/txc-20167054