Bệnh van tim (Hẹp hở van): Triệu chứng nhận biết và cách điều trị

Bệnh van tim xảy ra khi một hay nhiều van tim bị hẹp, hở hoặc đóng mở không đúng cách, ảnh hưởng đến khả năng bơm máu của tim, lâu dài sẽ gây mệt mỏi, khó thở, đau ngực, thậm chí suy tim. Vậy nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị hiệu quả hẹp hở van tim là gì? Câu trả lời sẽ có trong bài viết dưới đây. 

Bệnh van tim là gì?

Bệnh van tim là tên gọi chung của các tổn thương xảy ra tại van, có thể là hở, hẹp hoặc teo van. Khi đó, tim phải co bóp nhiều hơn mới bù đắp được lượng máu bị trào ngược do việc rò rỉ van gây ra.

Van tim bên phải (van 3 lá, van động mạch phổi) ít bị bệnh hơn van tim bên trái (van 2 lá, van động mạch chủ). Do các van này kiểm soát dòng máu ra vào tim ở vòng tuần hoàn nhỏ (từ tim lên phổi) nên chịu áp lực ít hơn.

Bình thường các van tim đóng và mở nhịp nhàng theo từng nhịp co bóp của tim, giúp máu chảy qua các buồng tim theo một chiều nhất định. Từ đó máu được phân phối đến khắp các cơ quan trong cơ thể và không mắc kẹt lại ở trong tim (ứ huyết).

Có 4 loại van tim – van hai lá, van ba lá, van động mạch chủ và van động mạch phổi:

• Van ba lá: nằm giữa tâm nhĩ phải và tâm thất phải.
• Van động mạch phổi: nằm giữa tâm thất phải và động mạch phổ.
• Van hai lá: nằm giữa tâm thất trái và tâm nhĩ trái.
• Van động mạch chủ: nằm giữa tâm thất trái và động mạch chủ.

Khi bệnh van tim xảy ra, một phần máu có thể bị ứ tại các buồng tim, tại phổi trong khi lượng máu đến các cơ quan lại bị thiếu hụt. Lâu dài, tim sẽ phải co bóp nhiều hơn gây suy tim. 

Một van tim có thể bị hẹp, hở hay phối hợp vừa hẹp vừa hở. Một người bệnh cũng có thể bị hẹp, hở nhiều van tim một lúc

Vị trí của van 2 lá, 3 lá, van động mạch phổi và van động mạch chủ

Các loại bệnh van tim thường gặp

Thông thường, bệnh van tim sẽ được chia thành 2 loại chính là hẹp van tim và hở van tim

- Hẹp van tim: xảy ra khi cấu trúc các lá van bị biến dạng. Thay vì thanh mảnh, mềm mại, chúng dày lên, xơ cứng hoặc dính các mép van lại với nhau khiến các lá van không thể mở ra hoàn toàn. Lúc này, tim phải bơm mạnh hơn để đẩy máu qua chỗ hẹp. Tất cả các van tim đều có thể bị hẹp, nhưng thường gặp nhất là hẹp van 2 lá, hẹp van 3 lá. Với van động mạch chủ, hẹp van thường đi kèm với hở van.

 - Hở van tim (còn gọi là suy van): xảy ra khi van không thể đóng khít, làm cho một phần máu bị trào ngược trở lại buồng tim đã bơm máu trước đó. Hở van tim thường do van bị co rút, thoái hóa hoặc giãn vòng van hay dây chằng van tim quá dài. Khi bị hở van tim, tim phải làm việc nhiều hơn để bù đắp khối lượng máu bị thiếu hụt do trào ngược.

Ngoài ra, tùy vào vị trí van bị tổn thương, người ta có thể chia bệnh lý van tim thành các loại như bệnh hẹp hở van hai lá, hẹp hở van ba lá, hẹp hở van động mạch chủ, hẹp hở van động mạch phổi. 

Nếu bạn đang gặp vấn đề với van tim, hãy chia sẻ với chuyên gia của chúng tôi theo số 0983.103.844. Chuyên gia sẽ giải đáp mọi thắc mắc về bệnh hẹp hở van tim cũng như cách giúp bạn phục hồi sức khỏe, giảm mệt mỏi, khó thở hiệu quả.

Nguyên nhân gây bệnh van tim

Nguyên nhân gây bệnh van tim bao gồm các dị tật tim bẩm sinh, nhiễm trùng (viêm nội tâm mạc), chấn thương van, bệnh cơ tim hoặc một số bệnh tim mạch khác, điển hình như thấp tim:

- Dị tật bẩm sinh: Van tim có thể bị lỗi ngay khi còn ở bào thai, thường gặp ở van động mạch chủ. Các khuyết tật van tim bẩm sinh thường được chẩn đoán trong thời thơ ấu.

- Bệnh cơ tim (cardiomyopathy): Ví dụ như bệnh cơ tim giãn, bệnh cơ tim phì đại. Các bệnh cơ tim này có thể mắc từ trước khi sinh hoặc là biến chứng của bệnh khác trong quá trình phát triển, như sốt do virus hay viêm nội tâm mạc. Bệnh cơ tim làm thay đổi cấu trúc tim dẫn đến hở van.

- Nhồi máu cơ tim: Nhồi máu cơ tim làm tổn thương dây chằng van 2 lá và gây hở van tim.

- Tuổi cao: Khi có tuổi, van tim trở nên kém linh hoạt, dễ bị rách, dễ bị mảng bám canxi tại van (vôi hóa van tim) làm van bị dày lên và xơ cứng, làm hạn chế lưu lượng máu đi qua.

- Bệnh thấp khớp do liên cầu khuẩn: thường gặp ở trẻ nhỏ từ 5 đến 15 tuổi. Thấp tim làm cho van bị dày dính, co kéo hoặc vôi hóa hay khít hẹp lâu ngày dẫn đến đóng không kín gây hẹp - hở van (bệnh van tim hậu thấp). Tuy nhiên, các triệu chứng của tổn thương van tim thường chỉ xuất hiện khi trẻ đã ở tuổi trưởng thành. Sử dụng kháng sinh đúng và đủ liều để điều trị viêm họng ở trẻ, có thể ngăn ngừa bệnh này.

- Sa van hai lá: Sa van hai lá xảy ra khi van nằm giữa buồng tim trên và buồng tim dưới bên trái đóng không đúng cách, Lúc này, van 2 lá lồi lên vào trong buồng tim phía trên (nhĩ trái).

- Một số bệnh khác: Bệnh động mạch vành, tăng huyết áp, phình động mạch chủ, hoặc một số thuốc, phương pháp điều trị (bức xạ) cũng có thể gây hẹp, hở van tim.

Việc xác định nguyên nhân gây hẹp hở van tim cũng giúp người bệnh chọn lựa phương pháp điều trị một cách chính xác và hiệu quả hơn.

Thấp tim ở trẻ em là một nguyên nhân gây bệnh van tim hậu thấp.

Các triệu chứng nhận biết bệnh van tim

Bệnh hẹp hở van tim nhẹ thường không có triệu chứng do cơ chế bù trừ của tim. Các buồng tim sẽ giãn ra để tống được một lượng máu nhiều hơn bù cho lượng máu tim bơm ra khắp cơ thể bị trào ngược trở lại qua van. Người bệnh có thể chỉ biết mình mắc bệnh khi siêu âm tim hoặc bác sĩ nghe thấy tiếng thổi tim bằng ống nghe. 

Tuy nhiên, khi tình trạng hẹp, hở van tiến triển nặng hơn, đặc biệt là với van động mạch chủ, các dấu hiệu sẽ bộc lộ rõ ràng hơn. Một số triệu chứng bệnh van tim thường gặp là:

- Khó thở: Bạn có thể cảm nhận được điều này khi hoạt động gắng sức hoặc khi nằm ngửa.

- Mệt mỏi, choáng ngất: Bạn có thể bị mệt mỏi ngay cả khi làm các công việc hàng ngày. Chóng mặt, choáng ngất có thể xảy ra khi tiến triển của bệnh nặng lên.

- Hồi hộp, đánh trống ngực: Hồi hộp, kèm theo cảm giác lo lắng có thể xảy ra. Khi đó tim bất chợt đập nhanh hơn bình thường, cũng có khi bỏ qua 1 vài nhịp.

- Đau thắt ngực (đau tim) – Thường gặp khi bị hẹp van động mạch chủ, bởi vì tim của bạn phải làm việc nhiều hơn để bơm máu từ trái tim đi nuôi cơ thể.

- Phù mắt cá chân hoặc bàn chân.

Nếu có các dấu hiệu này, bạn nên sớm đến bệnh viện thăm khám. Tại đây bác sĩ sẽ cho bạn thực hiện siêu âm tim, có thể kết hợp thêm 1 số xét nghiệm khác như điện tâm đồ, X - quang, xét nghiệm máu… Những xét nghiệm này sẽ cho biết bạn đang gặp vấn đề với van tim nào, van bị hẹp hay hở, mức độ hở là bao nhiêu, thậm chí nguyên nhân gây hẹp hở van tim của bạn là gì.

Hẹp van tim hay hở van tim đều có thể gây khó thở, đau ngực.

Bệnh hẹp hở van tim có nguy hiểm không?

Bệnh hẹp hở van tim nguy hiểm bởi có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. 

Khi van tim bị hẹp/hở nhiều, đặc biệt là van động mạch chủ, bạn có thể gặp một số biến chứng nguy hiểm, trong đó đáng chú ý nhất là suy tim. Van tim đóng mở không đúng cách sẽ khiến tim phải làm việc gắng sức hơn để đảm bảo lượng máu đi nuôi cơ thể. Lâu dài, tim bị quá tải, cơ tim giãn và chức năng tim suy giảm.

Ngoài suy tim, bệnh van tim còn có thể dẫn tới rối loạn nhịp tim, tăng áp động mạch phổi, hình thành cục máu đông gây nhồi máu cơ tim, đột quỵ… Trong đó:

- Rung nhĩ: xuất hiện với tỷ lệ 40%, gây ra tình trạng tim đập nhanh và bất thường. Chúng cũng làm lượng máu giảm đi và làm tăng đáng kể nguy cơ đột quỵ hoặc tắc mạch chi do hình thành cục máu đông trong các buồng tim. 

- Đột quỵ: Huyết khối hình thành bên trong tâm nhĩ trái bị giãn hoặc rung nhĩ và theo dòng máu lưu thông. Sau đó bị kẹt lại chỗ mạch máu nhỏ và gây tắc nghẽn hoàn toàn mạch máu đó dẫn đến đột quỵ.

- Viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn: là một trong những biến chứng cấp tính, nguy hiểm đối với người bệnh van tim do có tỷ lệ tử vong cao (từ 20% đến 25%).

Tuy nhiên, mức độ nguy hiểm của bệnh van tim còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Ví dụ như loại van bị hẹp hở và mức độ hẹp hở, triệu chứng cũng như các bệnh lý mắc kèm.

- Loại van: Bệnh hẹp hở van động mạch chủ là nguy hiểm nhất. Bởi đây là van kiểm soát lượng máu đi nuôi cơ thể. Nên dù bị hẹp hở nhẹ, người bệnh cũng bị ảnh hưởng đến sức khỏe và cần được điều trị.

- Mức độ hẹp hở van: Độ hở van thường được chia thành 4 mức: ¼ (mức nhẹ), 2/4 (hở trung bình), ¾ (mức nặng) và 4/4 là hở rất nặng. Trong khi đó, hẹp van được phân loại thành 3 mức hẹp nhẹ, vừa và hẹp khít dựa vào diện tích lỗ van. Thông thường càng hẹp hở nặng, rủi ro càng tăng.

- Triệu chứng: Đây là một thước đo chứng minh bệnh van tim của bạn đang tiến triển nặng hoặc gây ra biến chứng. Do đó, nếu đã có triệu chứng, người bệnh cần báo cho bác sĩ để có phương án điều trị kịp thời.

- Các bệnh lý mắc kèm: Nếu người bệnh hẹp hở van tim có kèm các bệnh tim mạch khác như tăng huyết áp, xơ vữa động mạch… nguy cơ gặp biến chứng cũng cao hơn.

Tin tốt là dù tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm nhưng nếu được điều trị kịp thời và đúng cách, người bệnh van tim hoàn toàn có thể giảm rủi ro cho mình.

Hẹp hở van tim là bệnh lý nguy hiểm có thể gây suy tim, nhồi máu cơ tim... nếu không được điều trị tốt.

Cách điều trị bệnh van tim

Hẹp van tim hay hở van tim đều có thể điều trị bằng phương pháp dùng thuốc, can thiệp/ phẫu thuật sửa van, thay van và thay đổi lối sống. Những phương pháp này sẽ được lựa chọn dựa trên nguyên nhân, triệu chứng, mức độ hẹp hở van và khả năng co bóp của tim.

Thuốc điều trị hẹp, hở van tim

Thuốc điều trị hẹp hở van tim sẽ giúp làm giảm các triệu chứng, giảm gánh nặng cho tim và làm chậm tiến triển của bệnh. Tùy theo từng trường hợp cụ thể, bác sĩ sẽ cân nhắc cho bạn sử dụng một hay phối hợp nhiều loại thuốc sau:

- Thuốc lợi tiểu: giúp giảm sự tích tụ của các chất lỏng trong phổi, làm bạn có thể thở dễ dàng hơn. Đồng thời nó cũng giúp giảm phù nề ở bàn chân và mắt cá chân.

- Thuốc ức chế men chuyển: sẽ giúp hạ huyết áp và giảm tải cho tim.

- Thuốc chẹn Beta: làm tim đập chậm hơn, giúp kiểm soát nhịp tim và hạ huyết áp

- Các Digitalis: Giúp ổn định nhịp tim của và giúp tăng sức bóp của cơ tim

- Thuốc giãn mạch: làm máu lưu thông dễ dàng hơn

- Thuốc chống đông: Ngăn ngừa nguy cơ hình thành cục máu đông, đặc biệt là khi bạn đã phẫu thuật van tim hoặc từng thay van bằng vật liệu tổng hợp.

Tuy nhiên lưu ý là thuốc không giúp van tim hết hẹp, hở. Do đó, ngoài thuốc, người bệnh vẫn cần áp dụng thêm các biện pháp hỗ trợ khác để bảo vệ van tim tốt hơn.

Người bệnh van tim cần dùng thuốc theo đúng hướng dẫn.

Can thiệp ngoại khoa

Phẫu thuật tim hở hay can thiệp tim qua da, sẽ được bác sỹ quyết định dựa trên mức độ tổn thương van và mức độ ảnh hưởng đến chức năng tim. Thông thường các trường hợp hẹp hở nặng, dùng thuốc không hiệu quả, các triệu chứng hồi hộp, khó thở, mệt mỏi… xuất hiện thường xuyên  hay có nguy cơ rung nhĩ sẽ phải can thiệp, phẫu thuật.

Có hai loại phẫu thuật van tim là sửa van hoặc thay van:

- Sửa chữa van tim: Phương pháp này đơn giản hơn thay van tim vì tổn thương ít hơn, chi phí điều trị thấp hơn và hạn chế được nguy cơ bị nhiễm trùng sau phẫu thuật. Bác sĩ sẽ mở rộng một van tim bị hẹp bằng cách loại bỏ cặn canxi hay củng cố van không đóng đúng cách. Phương pháp này được áp dụng trong điều trị hẹp hở van 2 lá, 3 lá. Tuy nhiên, không phải tất cả các van có thể sửa chữa được.

- Thay van tim: Khi không còn khả năng sửa chữa, các bác sĩ sẽ thay chúng bằng van tim cơ học hoặc van tim sinh học. Thay van sinh học sẽ không phải dùng thuốc chống đông suốt đời tuy nhiên tuổi thọ của van sẽ kém hơn van cơ học.

Tổng chi phí cho một ca mổ van tim thông thường sẽ rơi vào khoảng từ 50 - 140 triệu. Bảo hiểm y tế sẽ chi trả từ 40 - 80% chi phí này, nhưng tối đa không quá 67.050.000. Để đảm bảo tuổi thọ van và giảm chi phí, bạn nên chọn những bệnh viện uy tín và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ sau mổ. Dưới đây là tư vấn của GS Phạm Gia Khải (nguyên Chủ tịch Hội Tim mạch Việt Nam) về chi phí thay van và cách chăm sóc sau mổ, bạn có thể tham khảo:

Chi phí mổ hẹp van 2 lá, hở van 3 lá, van động mạch chủ

Xem thêm: Những điều cần biết về phẫu thuật thay van tim

Sử dụng thực phẩm hỗ trợ

Nghiên cứu được tiến hành tại Bệnh viện TWQĐ 108 cho thấy: TPCN Ích Tâm Khang cho hiệu quả làm giảm các triệu chứng hồi hộp, khó thở, mệt mỏi, đau thắt ngực, đánh trống ngực, ho, phù và giảm tần suất nhập viện vì suy tim tiến triển. Kết quả của nghiên cứu này cũng được đăng tải trên Tạp chí Dinh dưỡng Trị liệu của Canada năm 2014. 

Rất nhiều người bệnh bị hở hoặc hẹp van đã sử dụng TPCN Ích Tâm Khang và giảm rõ rệt các triệu chứng mệt, khó thở, đau ngực. Bạn có thể lắng nghe chia sẻ của họ qua video dưới đây:

Chia sẻ của người bệnh van tim về tác dụng của TPCN Ích Tâm Khang

Xem thêm: Chia sẻ kinh nghiệm điều trị hiệu quả của nhiều người bệnh van tim

Bệnh van tim nên ăn gì?

Chế độ ăn uống rất quan trọng với người bệnh van tim. Duy trì một chế độ ăn lành mạnh sẽ giúp bạn trì hoãn hẹp hở van tiến triển. Dưới đây là những thực phẩm người bệnh van tim nên ăn và nên hạn chế:

• Ăn nhiều rau củ quả tươi, cá, các loại hạt, ngũ cốc nguyên cám. Bởi những thực phẩm này chứa nhiều vitamin, khoáng chất giúp tăng cường sức khỏe trái tim.
• Hạn chế những thực phẩm gây hại cho tim như: đồ đóng hộp, chế biến sẵn, đồ chiên rán, mỡ/ phủ tạng động vật…. 

Việc uống đủ nước mỗi ngày cũng rất tốt cho tim. Nhưng thay vì các đồ uống chứa cồn hay nhiều đường, bạn nên chọn nước lọc, trà thảo mộc.

Ngoài chế độ ăn, có một số lưu ý khác sẽ giúp bạn bảo vệ van tim của mình tốt hơn:

• Tập thể dục đều đặn 30 phút mỗi ngày hoặc 5 ngày/tuần.
• Nói với nha sĩ về bệnh của bạn, trong mỗi lần khám, chữa bệnh.
• Khi xuất hiện các triệu chứng của nhiễm trùng như viêm họng, sốt, đau nhức mình mẩy cần được điều trị chống nhiễm trùng.
• Vệ sinh răng miệng thường xuyên, loại bỏ cao răng, chăm sóc tốt răng và nướu răng của bạn.
• Dùng thuốc kháng sinh trước khi làm các thủ thuật có thể gây chảy máu.
• Tái khám định kỳ theo chỉ dẫn của bác sĩ.

Xem thêm: Chế độ ăn chuẩn cho người hở van tim

Bệnh van tim có thể gây nguy hiểm khi không được theo dõi và điều trị. Nhưng nếu bạn có lối sống lành mạnh, dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ và kết hợp thêm các giải pháp hỗ trợ từ thảo dược như Ích Tâm Khang, bạn hoàn toàn có thể sống khỏe với hẹp hở van tim.

Nguồn tham khảo: mayoclinic, erct alobacsi, nhlbi

*Thực phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.

Đáp ứng của sản phẩm nhanh hay chậm còn tùy thuộc vào tình trạng bệnh, cơ địa của mỗi người và sự kiên trì trong quá trình sử dụng